MOLOC – Centrum Czystych Technologii Węglowych

Tytuł projektu: Niskoemisyjna morfologia przestrzeni miejskiej.
Nowe morfologie przestrzeni miejskiej, nowe systemy zarządzania, nowe wyzwania dla miast w obliczu transformacji do gospodarki niskoemisyjnej.

Okres realizacji projektu: 01.01.2017 r. – 31.12.2021 r.

Partner wiodący: Miasto Lille (Francja)

Partnerzy projektu:
Miasto Turyn (Włochy)
Główny Instytut Górnictwa przy współpracy Miasta Katowice (Polska)
Wolne i Hanzeatyckie Miasto Hamburg (Niemcy)
Miasto Suczawa (Rumunia)
Energy Cities

Cel projektu:
Celem projektu MOLOC jest opracowanie modelowych europejskich działań w zakresie wspierania przechodzenia miast na gospodarkę niskoemisyjną. Polska część projektu dotyczy opracowania modelowego systemu oceny i monitorowania przedsięwzięć związanych z wdrażaniem „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Katowice”. Jednym z efektów projektu ma być zestaw wytycznych do opracowania spójnej koncepcji systemu monitoringu zarządzania energią w obiektach użyteczności publicznej.

Kierownik projektu w GIG:
dr Beata Urych
e-mail: burych@gig.eu
tel: +48 32 259 24 55

Strona projektu:
interregeurope.eu/moloc/

Aktualności

21.09.2019
V Dni Energii Katowicach z udziałem projektu MOLOC i projektu AWAIR

21 września mieliśmy przyjemność uczestniczyć w V Dniach Energii miasta Katowice. W tym roku impreza odbywała się pod hasłem: Misja: Czyste Powietrze!

Na naszym stoisku mówiliśmy o projektach dla czystego powietrza realizowanych z udziałem GIG, m.in. AWAIR, MOLOC, AIR TRITIA . Był też nasz Eko Patrol i nowy produkt, jakim jest pyłomierz indywidualny Dust Air. Zainteresowani udali się również na wycieczkę po laboratoriach Centrum Czystych Technologii Węglowych Głównego Instytutu Górnictwa.

Dni Energii Miasta Katowice to cykliczne wydarzenie organizowane przez Biuro Zarządzania Energią Urzędu Miasta Katowice, który zaprosił do współpracy wielu partnerów. Jednym z nich jest GIG. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach objął wydarzenie patronatem honorowym.

28.06.2019
VIII spotkanie interesariuszy do spraw gospodarki niskoemisyjnej w ramach projektu MOLOC

W dniu 25 czerwca 2019 r. w Ustroniu, w ramach posiedzenia wyjazdowego Komisji ds. Lokalnej polityki energetycznej ŚZGiP odbyło się VIII spotkanie grupy interesariuszy w ramach projektu MOLOC. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele 11 gmin i miast województwa śląskiego (Bielsko Biała, Chorzów, Czechowice-Dziedzice, Częstochowa, Katowice, Miedźno, Mikołów, Piekary Śląskie, Rybnik, Strumień, Żory), którzy byli reprezentowani przez członków Komisji ds. Lokalnej Polityki Energetycznej przy Śląskim Związku Gmin i Powiatów. Ponadto na spotkaniu był obecny przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach oraz Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii.

W trakcie spotkania Pan Jakub Kułach z Urzędu Miasta Katowice przedstawił prezentację zatytułowaną „Projekt MOLOC. Pilot Action Plan – Miejskie Centrum Energii”, w której omówił cel oraz zasady funkcjonowania punktu konsultacyjnego „Miejskie Centrum Energii” otwartego we wrześniu 2018 r. w Katowicach. Następnie Pani Beata Urych z Zakładu Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Głównego Instytutu Górnictwa przedstawiła prezentację pt. ” Punkty konsultacyjne dla mieszkańców, informujące o działaniach na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej budynków, pozyskiwaniu środków na wymianę źródeł ciepła, innych działaniach poprawiających jakość powietrza. Dom zrównoważonego budownictwa w Lille”, w której szczegółowo przedstawiła doświadczenia Partnera z Lille odnośnie punktu konsultacyjnego – Maison de l’habitat durable, które stały się inspiracją do uruchomienia podobnego punktu w Katowicach (Miejskiego Centrum Energii). Pan Mariusz Ćwięczek przedstawił prezentację „Projekt MOLOC: Pilot Action Plan. System monitoringu nośników energii i wody w budynkach użyteczności publicznej miasta Katowice – wielowariantowa analiza wdrożenia”, w której omówił obecne zapotrzebowanie na media w budynkach publicznych miasta Katowice, dotychczasowe doświadczenia Katowic w zakresie monitoringu zużycia energii elektrycznej i ciepła w budynkach publicznych, a także planowane działania mające na celu obniżenie zużycia mediów energetycznych.

Tematyka poruszana w trakcie spotkania pozwoliła skonsultować kluczowe punkty przewidywane w Planie Działań zmierzającym do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz zużycia energii w mieście Katowice, który jest opracowywany w ramach projektu MOLOC.

01.06.2019
Ostania wizyta studyjna projektu MOLOC w Lille

W dniach 27-29 maja 2019 r. w Lille we Francji miała miejsce ostatnia wizyta studialna w projekcie MOLOC współfinansowanym przez Interreg Europe (https://www.interregeurope.eu/moloc/). Pracownicy Głównego Instytutu Górnictwa wraz z przedstawicielami Urzędu Miasta Katowice mieli okazję zapoznać się z doświadczeniami Lille w zakresie gospodarki niskoemisyjnej, projektowania zrównoważonych dzielnic oraz planowania energetycznego. Miasto Katowice zaprezentowało działania podejmowane w celu walki ze smogiem polegające m.in. na dofinansowaniu dla mieszkańców, edukacji proekologicznej, budowie centrów przesiadkowych, zakupie autobusów elektrycznych, rozbudowie linii tramwajowych oraz sieci ścieżek rowerowych.

Oba miasta mają podobne doświadczenia. W przeszłości gospodarka Lille opierała się w znacznym stopniu o przemysł, w tym hutniczy oraz włókienniczy. Po likwidacji tych gałęzi przemysłu miasto zmaga się z zagospodarowaniem zdegradowanych nieużytków poprzemysłowych. Historyczne dzielnice, takie jak Fives-Cail oraz Saint-Sauveur są obecnie poddawane kompleksowemu przekształceniu. Proces przekształcania uwzględnia czynniki społeczne i ekonomiczne – w każdej dzielnicy, poza częścią komercyjną obligatoryjnie przewidywane są mieszkania socjalne, nacisk kładzie się również na tereny zielone i bioróżnorodność. Równie ważne są aspekty środowiskowe – dla nowych dzielnic tworzone są plany energetyczne, które przewidują ich zaopatrzenie w energię odnawialną. W dzielnicy Bois Habité w budynkach pasywnych znajdują się mieszkania socjalne – koszty eksploatacyjne dla mieszkańców są znacznie niższe, gdyż ogrzewanie zapewniane jest za pomocą energii słonecznej. Co istotne, nakłady inwestycyjne na budowę takich budynków są jedynie około 5-10% wyższe od budownictwa tradycyjnego. Zgodnie z ankietą przeprowadzoną wśród mieszkańców budynków, 80% mieszkańców jest zadowolonych z uzyskiwanego komfortu cieplnego. W trakcie spotkania miała miejsce wizyta w głównej spalarni odpadów w Lille w Centrum odzyskiwania energii w Halluin. Odpady, które trafiają do spalarni są segregowane, a jedynie te, które nie nadają się do ponownego recyklingu są kierowane do spalarni. Do spalania trafia 350 tys. t odpadów rocznie. W spalarni wytwarzany jest prąd, a docelowo ma być wytwarzane również ciepło. Gazy ze spalania odpadów podlegają oczyszczaniu – oczyszczanie z popiołu w filtrze workowym, neutralizacja gazów kwaśnych mlekiem wapiennym, absorpcja dioksyn i furanów za pomocą węgla aktywnego, katalityczne utlenianie tlenków azotu. Zgodnie z prowadzonym monitoringiem, osiągane poziomy emisji do powietrza zanieczyszczeń są wielokrotnie niższe niż dopuszczalne w prawie i przewidziane w pozwoleniu. Aktualne poziomy emisji można sprawdzić na stronie internetowej https://www.covalys.fr/valeurs-%C3%A9missions.

Wizyta była okazją do zwiedzenia Domu zrównoważonego mieszkalnictwa w Lille ‘Maison de l’habitat durable’ (https://www.maisonhabitatdurable-lillemetropole.fr/). Dom prowadzi doradztwo oraz szkolenia w zakresie stosowania rozwiązań energooszczędnych i ekologicznych w budownictwie, podobnie jak Miejskie Centrum Energii w Katowicach (https://www.facebook.com/MCEKatowice/).

05.12.2018
VI spotkanie interesariuszy do spraw gospodarki niskoemisyjnej w ramach projektu MOLOC

21 listopada 2018 r. w Głównym Instytucie Górnictwa odbyło się VI spotkanie grupy interesariuszy w ramach projektu MOLOC Project finansowanego przez interregeurope. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele różnych podmiotów i instytucji działających na rzecz gospodarki niskoemisyjnej w województwie śląskim, w tym przedstawiciele 7 gmin i miast województwa śląskiego (Bielsko Biała, Chorzów, Katowice umkatowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Rybnik, Żory), którzy byli reprezentowani przez członków Komisji ds. Lokalnej Polityki Energetycznej przy Śląskim Związku Gmin i Powiatów, przedstawiciele władz regionalnych (Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego) i organizacji pozarządowych (Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii).

Uczestnicy dyskutowali również jak zwiększyć zapotrzebowanie energetyczne miast? Jakie są bariery, które stoją na przeszkodzie efektywnemu wdrażaniu gospodarki niskoemisyjnej w śląskich gminach? Gminy sięgają w tym celu po środki własne, ale również zewnętrzne źródła finansowania, m.in. ważną rolę będzie pełnił uruchomiony program rządowy Czyste Powietrze. Jednak poruszono problem braku motywacji mieszkańców do zmiany źródeł ciepła, pomimo zachęt finansowych. Jedną z przyczyn są wysokie koszty ciepła sieciowego.

Istotną rolę mogą mieć działania nieinwestycyjne – wymierne oszczędności dla gminy mogą wynikać z wyznaczenia „gospodarza energetycznego”, czyli osoby odpowiedzialnej w budynkach publicznych, np. szkołach za kontrolę stanów liczników, miesięcznych faktur, nieefektywnych energetycznie zachowań, takich jak przegrzewanie pomieszczeń, równoczesne ogrzewanie pomieszczeń i otwieranie okien.

W miastach wiele pozostaje do zrobienia. Wciąż brakuje systemowych rozwiązań umożliwiających zbieranie danych dotyczących zużycia energii elektrycznej i ciepła. Pracownicy pełniący funkcję energetyków miejskich są odpowiedzialni za zbyt wiele zadań związanych nie tylko z monitoringiem zużycia energii w gminie, ale również np. z przygotowaniem przetargów na media energetyczne, termomodernizacją, rozbudową sieci i niską emisją. Rosnąca rola polityki niskoemisyjnej wymaga zaangażowania większych zasobów ludzkich.

14.11.2018
Wizyta studyjna projektu MOLOC w Rumunii

W dniach 6-7 listopada br. odbyło się dwudniowe spotkanie partnerów oraz interesariuszy projektu MOLOC „Niskoemisyjna morfologia przestrzeni miejskiej. Nowe morfologie przestrzeni miejskiej, nowe systemy zarządzania, nowe wyzwania dla miast w obliczu transformacji do gospodarki niskoemisyjnej”, dofinansowanego z programu Interreg Europa.

Spotkanie miało charakter wizyty studialnej, a jego celem była wymiana doświadczeń oraz zapoznanie się ze strategią niskoemisyjną miasta Suczawa. Wśród działań podejmowanych w mieście Suczawa należy wymienić przede wszystkim wymianę oświetlenia na LED oraz wdrożenie systemu sterowania oświetleniem ulicznym, a także zakup miejskich samochodów elektrycznych oraz budowę stacji ładowania samochodów elektrycznych. Miasto Suczawa zakupiło do tej pory 11 samochodów elektrycznych, 2 samochody typu van oraz 1 zamiatarka. W mieście dostępnych jest 14 zwykłych stacji ładowania oraz 14 stacji szybkich. Ze stacji bez opłat mogą korzystać prywatni posiadacze samochodów elektrycznych. Rozwój elektromobilności wydaje się obecnie priorytetem w tym stutysięcznym mieście – miasto planuje w najbliższej przyszłości całkowitą wymianę taboru autobusowego na autobusy elektryczne (około 50 szt.) oraz budowę stacji ładowania dla każdego z nich. Miasto zakupiło również rowery elektryczne, które są zasilane w stacjach ładowania energią wytworzoną w ogniwach PV, a korzystają z nich strażnicy miejscy oraz urzędnicy. W trakcie wizyty uczestnicy spotkania mieli okazję odwiedzić miejską elektrociepłownię opartą w 100% o biomasę – drewno odpadowe. Elektrociepłownia została utworzona przez inwestora prywatnego na terenie poprzemysłowym, a obecnie dostarcza ciepło dla całego miasta Suczawa (ok. 60% miasta jest podłączone do sieci ciepłowniczej) oraz wytwarza energię elektryczną – moc maksymalna wynosi 30 MW.

14.09.2018
Wizyta studyjna uczestników projektu MOLOC w Hamburgu

W dniach 12.09 – 13.09.2018 r. w Hamburgu w Niemczech miała miejsce druga wizyta studialna projektu MOLOC „Niskoemisyjna morfologia przestrzeni miejskiej. Nowe morfologie przestrzeni miejskiej, nowe systemy zarządzania, nowe wyzwania dla miast w obliczu transformacji do gospodarki niskoemisyjnej”, dofinansowanego z programu Interreg Europa.

Program dwudniowego spotkania obejmował prezentację planu zagospodarowania przestrzennego miasta Hamburg jako narzędzia służącego celom efektywności energetycznej i polityki niskoemisyjnej. W planie zagospodarowania przestrzennego nowej dzielnicy Oberbillwerder oraz rewitalizacji dzielnicy portowej Hafen City położono nacisk na ideę zrównoważonego rozwoju. W czasie spotkania uczestnicy odwiedzili hutę metali nieżelaznych Aurubis AG. Zakład realizuje projekt związany z wykorzystaniem ciepła odpadowego z procesu odsiarczania w celu ogrzewania wschodniej części HafenCity. Projekt jest w trakcie realizacji i planowane jest uruchomienie sieci ciepłowniczej w tym sezonie grzewczym.

Liderem projektu jest miasto Lille, a partnerami miasta: Turyn (Włochy), Hamburg (Niemcy) i Suczawa (Rumunia) oraz Główny Instytut Górnictwa, przy współpracy Miasta Katowice i Europejska Sieć „Energy Cities”. Stronę polską podczas spotkania reprezentowali dr Beata Urych, dr Anna Śliwińska z Głównego Instytutu Górnictwa, Pan Jakub Kułach z Urzędu Miasta Katowice oraz Pani Katarzyna Korszun-Kłak z Urzędu Marszałkowskiego.

20.06.2018
Tym razem w Katowicach miała miejsce druga wizyta uczestników projektu MOLOC

W dniach 13-14 czerwca 2018 r. uczestnicy projektu spotkali się w naszym mieście na sesjach wykładowych. Spotkanie otworzył wiceprezydent Miasta Katowice – Mariusz Skiba i koordynator Centrum Czystych Technologii Węglowych – prof. Krzysztof Stańczyk. Program dwudniowego spotkania obejmował przedstawienie realizacji „Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Katowice”. Miasto Katowice zaangażowane jest w wiele projektów związanych z rewitalizacją terenów poprzemysłowych, zwiększeniem efektywności energetycznej budynków oraz ograniczeniem emisji zanieczyszczeń do powietrza. Miasto Katowice ma również bogate doświadczenie w zakresie niwelowania skutków wieloletniej degradacji środowiska dlatego też jest gospodarzem nadchodzącego Szczytu Klimatycznego ONZ (COP 24). W czasie spotkania przedstawiciele Głównego Instytutu Górnictwa zaprezentowali innowacyjne rozwiązania dotyczące monitorowania jakości powietrza min. poprzez zastosowanie dronów oraz czujników smogu – Eko-Patrol GIG. W czasie sesji wykładowej członkowie grupy interesariuszy projektu MOLOC (Śląski Związek Gmin i Powiatów, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego oraz Politechnika Śląska) omówili realizowane na śląsku działania na rzecz gospodarki niskoemisyjnej.

W trakcie spotkania odbyły się wizyty studyjne w obiektach związanych z zagadnieniami rewitalizacji terenów poprzemysłowych przekształconych w tereny kulturalno-rozrywkowe (Strefa Kultury w Katowicach), kompleksy budynków energooszczędnych (GPP Business Park S.A. oraz Park Naukowo-Technologiczny Euro-Centrum Sp. z o.o.) oraz przykłady rozwoju systemu transportowego (Centrum przesiadkowe Katowice Ligota).

Liderem projektu jest miasto Lille (Francja), a partnerami miasta: Turyn (Włochy), Hamburg (Niemcy) i Suczawa (Rumunia) oraz Główny Instytut Górnictwa, przy współpracy Miasta Katowice i Europejska Sieć „Energy Cities”. Ze strony polskiej projekt koordynuje dr Beata Urych z Głównego Instytutu Górnictwa oraz Pan Daniel Wolny z Urzędu Miasta Katowice.

28.05.2018
Pierwsza wizyta studyjna projektu MOLOC

W Turynie we Włoszech miała miejsce pierwsza wizyta studialna projektu MOLOC „Niskoemisyjna morfologia przestrzeni miejskiej. Nowe morfologie przestrzeni miejskiej, nowe systemy zarządzania, nowe wyzwania dla miast w obliczu transformacji do gospodarki niskoemisyjnej”, dofinansowanego z programu Interreg Europa.

Program dwudniowego spotkania obejmował prezentację planu zagospodarowania przestrzennego miasta Turyn jako narzędzia służącego celom efektywności energetycznej i polityki niskoemisyjnej, doświadczeń Turynu związanych z rewitalizacją terenów poprzemysłowych, a także działalności Politechniki Turyńskiej oraz Centrum Energetycznego (Energy Center Lab). W czasie spotkania przedstawiono system wspomagania decyzji przestrzennych w zakresie planowania energetycznego w mieście. Wizyta studyjna MOLOC w Turynie została uwzględniona w oficjalnym programie konferencji EU Green Week https://www.eugreenweek.eu/daily-report/daily-report-day-three. W trakcie spotkania przewidziano ponadto wizyty studyjne obiektów poprzemysłowych (huty żelaza i stali, hale produkcyjne Fiata, zakłady włókiennicze itp.) poddanych przekształceniu w tereny rekreacyjne, edukacyjne i kulturalne, takie jak parki, boiska, szkoły, restauracje, muzea.

11.06.2018
To już czwarte spotkanie interesariuszy do spraw gospodarki niskoemisyjnej w ramach projektu MOLOC

W dniu 8 czerwca 2018 r. w Wiśle odbyło się IV spotkanie grupy interesariuszy ds. gospodarki niskoemisyjnej. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele 9 gmin i miast województwa śląskiego: Katowice, Żory, Mikołów, Czechowice-Dziedzice, Strumień, Gierałtowice, Bytom, Bielsko Biała i Częstochowa.

Podczas spotkania zostały przeprowadzone warsztaty dotyczące realizacji działań i wskaźników monitorowania SEAP (Sustainable Energy Action Plan) i Planów Gospodarki Niskoemisyjnej. Na wstępie spotkania, Pani Beata Urych i Anna Śliwińska z Zakładu Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Głównego Instytutu Górnictwa oraz Pan Daniel Wolny z Urzędu Miasta Katowice przedstawili zagadnienia problemowe związane z oceną postępów realizacji zadań przewidzianych w Planach Gospodarki Niskoemisyjnej oraz odniesieniu tychże postępów do pakietu klimatycznego „3×20”. W trakcie prezentacji była prowadzona dyskusja z uczestnikami reprezentującymi różne miasta i gminy.

27.12.2017
Drugie i trzecie spotkanie interesariuszy do spraw gospodarki niskoemisyjnej

Spotkania grupy interesariuszy do spraw gospodarki niskoemisyjnej w ramach projektu MOLOC odbyły się w dniu 18 października 2017 r. w siedzibie Śląskiego Związku Gmin i Powiatów oraz w dniu 12 grudnia 2017 r. w Głównym Instytucie Górnictwa.

W spotkaniach wzięli udział przedstawiciele podmiotów i instytucji działających na rzecz gospodarki niskoemisyjnej w województwie śląskim, w tym przedstawiciele 14 gmin i miast województwa śląskiego, którzy byli reprezentowani przez członków Komisji ds. Lokalnej Polityki Energetycznej przy Śląskim Związku Gmin i Powiatów, przedstawiciele władz regionalnych (Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego), instytucji finansujących projekty proekologiczne (Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach), jednostek naukowo-badawczych (Park Naukowo-Technologiczny Euro-Centrum Sp. z o.o. i Politechnika Śląska) oraz organizacji pozarządowych (Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii, Polska Izba Ekologii).

Drugie spotkanie było poświęcone rozwojowi gospodarki niskoemisyjnej w miastach i gminach województwa śląskiego. Pan Daniel Wolny – Kierownik Referatu Zarządzania Energią w Wydziale Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Katowice przedstawił aktualny stan realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Katowice. Następnie rozpoczęły się warsztaty, które prowadziła Pani Beata Urych z Zakładu Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Głównego Instytutu Górnictwa. Warsztaty dotyczyły analizy barier w kształtowaniu, realizacji i wdrażaniu gospodarki niskoemisyjnej przez władze lokalne, a także próba wskazania sposobu usuwania tych barier.

Pełny opis wniosków z II spotkania interesariuszy pobierz

Na trzecim spotkaniu grupy interesariuszy Pan Mariusz Ćwięczek, pełniący rolę eksperta oceniającego wnioski, przedstawił zasady merytorycznej oceny wniosku o dofinansowanie w dziedzinie efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i mieszkaniowej w ramach RPO WSL 2014-2020. Ekspert zwrócił uwagę na kluczowe kryteria oceny oraz odpowiadał na pytania i wątpliwości uczestników spotkania. W dalszej części spotkania zaprezentowano elementy systemu zarządzania energią w budynku (Building Management Systems – BMS) i potencjalne korzyści płynące z wdrożenia tego rozwiązania w miastach i gminach. Uczestnicy podzielili się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi problemów i trudności z przygotowaniem takiej inwestycji, sposobami jej finansowania i wdrożeniem BMS w budynkach miejskich. Na zakończenie spotkania Pani Beata Urych przedstawiła informacje z drugiego międzyregionalnego spotkania projektu MOLOC, które odbyło się w dniach 26 – 29.11.2017 r. w Hamburgu.

15.12.2017
Drugie międzyregionalne spotkanie projektu MOLOC

Drugie międzynarodowe spotkanie partnerów projektu MOLOC odbyło się w dniach 26 – 29 listopada br. w Wolnym i Hanzeatyckim Mieście Hamburg (Niemcy).

Podczas trzydniowego spotkania partnerów omówiono lokalne wyzwania środowiskowe i energetyczne. Partnerzy projektu zaprezentowali najlepsze praktyki związane z osiągnięciem celów polityki niskoemisyjnej, tj. projekty związane z oświetleniem ulicznym, zarządzaniem energią i mediami w budynkach użyteczności publicznej, efektywnością energetyczną, strategią stymulowania budowy zielonych dachów i poprawą jakości powietrza w miastach partnerskich. Działania prowadzone przez miasta pozwoliły na osiągnięcie już wielu korzyści takich jak: mniejsze zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie uliczne oraz mniejsze zużycie energii i mediów przez budynki użyteczności publicznej. W przypadku rozwoju strategii zielonych dachów stwierdzono wzrost retencji wód opadowych, zapewnienie nowych siedlisk, zmniejszenie efektu miejskich wysp ciepła, absorpcje zanieczyszczeń powietrza oraz zmniejszenie hałasu w przestrzeni miejskiej oraz wzrost jej atrakcyjności dla mieszkańców i inwestorów.

Podczas drugiego dnia wizyty studialnej na terenie stałej międzynarodowej wystawy architektoniczno-budowalnej – IBA Hamburg – uczestnicy mogli zobaczyć innowacyjne, zrównoważone budownictwo mieszkaniowe, w tym m.in. pasywny budynek wielorodzinny wykonany w całości z drewna, budynek typu „zrób to sam” czy budynek z aktywną biologicznie elewacją w postaci bioreaktora z algmi w szklanych panelach. Tego dnia uczestnicy spotkania mieli możliwość zobaczyć również obiekt „Energiebunkier” – tj. zrewitalizowany powojenny bunkier, który obecnie pełni rolę magazynu energii opadowej i elektrociepłowni. Obiekt ten wyposażony zosatał w olbrzymi zbiornik mieszczący 2 mln litrów ciepłej wody, układy kogeneracyjne oraz instalacje solarne i fotowoltaiczne, dostarczając ciepło do 3 tys. gospodarstw domowych i do 1 tys. energię elektryczną.

02.10.2017
Pierwsze międzyregionalne spotkanie projektu MOLOC

W dniach 27-28 września br. w Suczawie, w Rumunii odbyło się pierwsze międzynarodowe spotkanie projektu MOLOC „Niskoemisyjna morfologia przestrzeni miejskiej. Nowe morfologie przestrzeni miejskiej, nowe systemy zarządzania, nowe wyzwania dla miast w obliczu transformacji do gospodarki niskoemisyjnej”, dofinansowanego z programu Interreg Europa.

Program dwudniowego spotkania obejmował sesję plenarną poświęconą najlepszym praktykom, które przyczyniają się do osiągnięcia celów polityki niskoemisyjnej oraz warsztaty prowadzone przez Europejską Sieć „Energy Cities”, podczas których zidentyfikowano najważniejsze bariery, uniemożliwiające wdrażanie rozwiązań niskoemisyjnych na poziomie lokalnym.

Liderem projektu jest miasto Lille, a partnerami miasta: Turyn (Włochy), Hamburg (Niemcy) i Suczawa (Rumunia) oraz Główny Instytut Górnictwa, przy współpracy Miasta Katowice i Europejska Sieć „Energy Cities”. Stronę polską podczas spotkania reprezentowali dr Beata Urych, mgr inż. Alina Rejman-Burzyńska i mgr Aleksandra Tokarz z Głównego Instytutu Górnictwa oraz Pani Monika Niemczyk z Urzędu Miasta Żory i Pan Daniel Wolny z Urzędu Miasta Katowice.

26.04.2017
Pierwsze spotkanie grupy interesariuszy do spraw gospodarki niskoemisyjnej w ramach projektu MOLOC

26 kwietnia 2017 r. w Głównym Instytucie Górnictwa odbyło się I spotkanie grupy interesariuszy w ramach projektu pt.: Niskoemisyjna morfologia przestrzeni miejskiej. Nowe morfologie przestrzeni miejskiej, nowe systemy zarządzania, nowe wyzwania dla miast w obliczu transformacji do gospodarki niskoemisyjnej, akronim: MOLOC, współfinansowanego z programu Interreg Europa.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele różnych podmiotów i instytucji działających na rzecz gospodarki niskoemisyjnej w województwie śląskim, w tym przedstawiciele 15 gmin i miast województwa śląskiego, którzy byli reprezentowani przez członków Komisji ds. Lokalnej Polityki Energetycznej przy Śląskim Związku Gmin i Powiatów, przedstawiciele władz regionalnych (Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego), instytucji finansujących projekty proekologiczne (Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach), organizacji pozarządowych (Górnośląski Związek Metropolitalny, Polska Izba Ekologii) i jednostek naukowo-badawczych (Park Naukowo Technologiczny Euro-Centrum Sp. z o.o. i Politechnika Śląska).

W czasie spotkania uczestnicy zapoznali się z założeniami projektu i rolą grupy interesariuszy w procesie wymiany wiedzy i czerpania korzyści z doświadczeń partnerów projektu, sposobami monitorowania wdrażania planów gospodarki niskoemisyjnej oraz analizą aktualnej sytuacji w zakresie zarządzania energia w budynkach użyteczności publicznej w mieście Katowice, zadaniami finansowanymi przez WFOŚiGW w Katowicach, w tym wynikającymi z opracowanych PGN-ów (Planów Gospodarki Niskoemisyjnej). Po krótkim wprowadzeniu, członkowie grupy zaproszeni zostali do udziału w dyskusji.

Wśród najważniejszych barier rozwoju gospodarki niskoemisyjnej w miastach, wymieniono braki kadrowe, gdzie rolę energetyków miejskich pełnią pracownicy innych wydziałów administracji. Relacje przedstawicieli lokalnych samorządów, w których powołano miejskich energetyków lub biura/referaty ds. zarządzania energią, świadczą o tym, iż generują oni realne oszczędności finansowe dla gmin. Kolejnym istotnym hamulcem utrudniającym osiąganie przez gminy założeń gospodarki niskoemisyjnej jest brak jednolitych metod monitorowania wdrażania PGN-ów i brak spójnych systemów zarządzania energią w mieście. Mnogość metodologii i wskaźników używana przy ocenie podejmowanych zadań oraz niska jakość danych, zostały uznane za czynnik determinujący wiarygodność przeprowadzanych przez gminy analiz. Przedstawiono również przykłady inwestycji, wpływających na poprawę efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej. Należą do nich m.in. systemy monitorowania i zarządzania energią w obiektach należących do miasta Katowice, Bytom, Ruda Śląska, Radzionków i Sosnowiec. W czasie dyskusji zauważono również godne uwagi inicjatywy realizowane w innych regionach Europy i Polski, takie jak: centrum zrównoważonego budownictwa mieszkaniowego (miasto Lille) oraz sieć Eko-doradców w gminach w Małopolsce (program LIFE).

17.03.2017
Spotkanie otwierające międzynarodowy projekt MOLOC

W dniach 13‐15 marca 2017 r. w Lille, Francja odbyło się spotkanie otwierające międzynarodowy projekt MOLOC „Niskoemisyjna morfologia przestrzeni miejskiej. Nowe morfologie przestrzeni miejskiej, nowe systemy zarządzania, nowe wyzwania dla miast w obliczu transformacji do gospodarki niskoemisyjnej” (Low carbon urban morphology. New urban morphologies, new governances, new challenges for cities in energy transition).

Głównym celem projektu MOLOC jest opracowanie modelowych europejskich działań w zakresie wspierania przechodzenia miast na gospodarkę niskoemisyjną. Polska część projektu dotyczy opracowania modelowego systemu oceny i monitorowania przedsięwzięć związanych z wdrażaniem „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Katowice”. Jednym z efektów projektu ma być zestaw wytycznych do opracowania spójnej koncepcji systemu monitoringu zarządzania energią w obiektach użyteczności publicznej – mówi dr Beata Urych, koordynator projektu w GIG. Oczekujemy, że w ramach projektu zostanie określony najkorzystniejszy sposób zakupu i wdrożenia interaktywnego systemu monitorowania nośników energii do stosowania w obiektach użyteczności publicznej w Katowicach – powiedział Daniel Wolny, kierownik referatu zarządzania energia w Urzędzie Miasta Katowice.

Projekt jest kluczowym przedsięwzięciem w długoterminowej strategii energetycznej miast partnerskich. Świadczy o tym fakt, iż wszystkie delegacje poza gronem eksperckim reprezentowane były również przez lokalnych polityków. Stanowisko Urzędu Miasta Katowice prezentował Wiceprezydent Mariusz Skiba, któremu podlega Wydział Kształtowania Środowiska.

Spotkanie otworzył dyrektor programu Interreg Europa, Erwin Siweris. Przedmiotem obrad okrągłego stołu i dyskusji były lokalne polityki energetyczne oraz ich powiązanie z polityką klimatyczno‐energetyczną prowadzoną na szczeblu europejskim. Uczestnicy delegacji zapoznali się z przykładami projektów, które zostały zrealizowane na dawnych terenach poprzemysłowych i mogli ocenić ich wpływ na środowisko oraz układ przestrzenny miasta. Takimi przykładami były m.in. centrum zrównoważonego budownictwa mieszkaniowego, utworzone przez Miasto Lille w celu wsparcia projektów budowlanoremontowych dla mieszkańców, eko‐dzielnica wraz z Centrum Doskonałości i inkubatorem

przedsiębiorczości, które znajduje się w budynku po dawnych zakładach włókienniczych. Goście mieli również okazję zobaczyć tereny objęte programem urbanistycznym kładącym nacisk na integrację z krajobrazem, składającym się m.in. z nowej stacji TGV, parkingów, sklepów, biur, hoteli, mieszkań, sali koncertowej.

Realizację projektu zaplanowano na lata 2017‐2021. Projekt dofinansowany jest ze środków programu Interreg Europa, a jego wartość całkowita wynosi prawie 1,5 mln euro.